Natuurlijk hangen normalisatie, integratie, emancipatie en inclusie met elkaar samen. Het doel van normalisatie is integratie, emancipatie, inclusie. Normalisatie is het in overeenstemming brengen van de uiterlijke levensomstandigheden van mensen met een handicap met die van "normale mensen" om integratie, inclusie, etc. te bevorderen.
Als de nadruk ligt op dit in overeenstemming brengen van de levensomstandigheden dan hebben we het over "normalisatie". Dit stemt volledig overeen met de hierboven gegeven definitie van "mainstreaming".

Het begrip normalisatie werd door de Deen Bank-Mikkelsen in de jaren '40 geïntroduceerd. Hij zag normalisatie als “allowing those with handicaps to obtain an existence as close to normal as possible” (Katoda & Miron, 1990; p. 129). Volgens dit normalisatie-principe moet het bestaan van mensen met een handicap zo normaal mogelijk worden. Via de Zweed Nirje kreeg de term normalisatie brede internationale erkenning (Zijderveld, 1993; Katoda & Miron, 1990). Nirje spreekt over mensen met een verstandelijke handicap en legt in zijn definitie van normalisatie de nadruk op “patterns and conditions of every day life which are as close as possible to the norms and patterns of the mainstream of society" (Wolfensberger, 1995; p. 130). Hiermee gaat Nirje een stap verder dan Bank-Mikkelsen. Nirje richt zich niet alleen op de uitkomst, namelijk een zo normaal mogelijk bestaan, maar benadrukt daarbij de middelen en methoden die nodig zijn om die uitkomst te bereiken. Beiden leggen bij normalisatie echter de nadruk op de omgeving. Ook Wolfensberger heeft zich veel bezig gehouden met het concept normalisatie. Hij richt zich daarentegen op het individu. In zijn definitie is normalisatie een “utilization of means which are as culturally normative as possible, in order to establish and/or maintain personal behaviours and characteristics which are as culturally normative as possible” (Katoda & Miron, 1990; p. 129). Mensen met een verstandelijke handicap moeten niet alleen een bestaan hebben dat zo normaal mogelijk is, maar ook hun gedrag moet zo normaal mogelijk worden. Onlangs heeft in Nederland Van Gennep (1997) nogal wat kritiek op de uitwerking van het normalisatie-concept geuit. Volgens hem is er slechts sprake van fysiek-structurele veranderingen, waardoor personen met een verstandelijke handicap niet meer in voorzieningen buiten, maar in de samenleving wonen. De plaats waar deze mensen wonen is dus wel veranderd, maar er heerst in deze voorzieningen nog wel vaak een instituutscultuur. Dit leidt nog steeds tot verwaarlozing van de ontwikkeling van competentie dan wel tot aanpassing in uiterlijk en gedrag aan de bestaande samenleving. Deze kritiek heeft volgens Van Gennep te maken met de onduidelijkheid van het concept, maar ook met de veranderende sociaal- politieke context. In de huidige samenleving ligt de nadruk steeds meer op individuele vrijheid en diversiteit. Vanuit deze veranderde context is volgens Van Gennep een nieuw paradigma ontstaan (namelijk: inclusie (BvZ)), dat het normalisatie-paradigma opvolgt. Net als het normalisatie-principe gaat dit nieuwe paradigma er vanuit dat mensen in de samenleving behoren te leven als volwaardige burgers. Als burgers moeten zij zelf kunnen kiezen waar en met wie zij willen wonen. Wanneer zij dat niet zelf kunnen aangeven, moet de hulp van anderen gericht zijn op het versterken van de controle over het eigen leven. Bij de hulpverlening aan mensen met een verstandelijke handicap moet geen sprake meer zijn van zorg, maar van ondersteuning. Ondersteuning in de zin van “het toegang geven van de betrokken persoon tot voor hem belangrijke kennis, middelen en relaties die nodig zijn om in de samenleving te kunnen wonen, werken en recreëren” (p.198). De kwaliteit van de ondersteuning wordt afgemeten aan de mate waarin die ondersteuning bijdraagt aan het mogelijk maken van een menswaardig bestaan.